Dr. Berna Çaçan Ongun'un yeni kitabı "Misyoner İstihbaratçılar", Osmanlı coğrafyasındaki misyonerlik görünümlü istihbarat faaliyetlerini detaylı belgelerle ortaya koyuyor. Bu eserde, İngiliz arşivlerinde gerçekleştirilen titiz bir araştırma sonucunda, Osmanlı topraklarında "din tebliği" adı altında yürütülen İngiliz istihbarat faaliyetlerinin kapsamı çarpıcı bir şekilde ele alınıyor.
İstanbul (İGFA) - Hayat Yayınları'nın "Deşifre X Kitaplar" serisinin üçüncü eseri olarak yayımlanan "Misyoner İstihbaratçılar", Osmanlı topraklarındaki din, siyaset ve casusluğun iç içe geçtiği çarpıcı dönemleri inceliyor. Eserin editörlüğünü gazeteci Kamuran Akkuş üstleniyor ve bu kitap, okuyuculara tarihi bir perspektif sunuyor.
Kitapta, İngiltere'nin Kilise Misyoner Cemiyeti (KMC) aracılığıyla gerçekleştirdiği faaliyetler detaylı bir şekilde açıklanıyor. Özel olarak, rahip William Jowett’in Osmanlı topraklarına yönelik gizli rolü eser içerisinde önemli bir yer tutuyor. 1815-1820 yılları arasında Malta üzerinden Osmanlı coğrafyasına yön veren Jowett’in sadece İncil dağıtmakla kalmadığı, aynı zamanda hazırladığı ayrıntılı raporlarla İngiliz dış politikasına istihbarat sağladığı belgelerle kanıtlanıyor.
Jowett’in "Christian Researches in the Mediterranean" adlı raporları, kitapta ilk kez tam metin hâlinde Türkçeye kazandırılıyor. Bu belgeler, İngiltere'nin Osmanlı'daki etnik ve dini gruplar arasındaki gerilimleri nasıl körüklediğini ve ayrılıkçı hareketleri nasıl desteklediğini gözler önüne seriyor. Böylece, Jowett’in faaliyetleri yalnızca dinî bir misyon olarak değil, aynı zamanda bir güç mücadelesi olarak yorumlanıyor.
Ongun, misyonerlik faaliyetlerinin sadece dini bir amaç taşımadığını, bunun yanında siyasi, ekonomik ve kültürel bir kuşatma stratejisi olarak da ele alınması gerektiğini vurguluyor. "Misyoner İstihbaratçılar", okuyuculara 19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun çözülme sürecindeki misyoner faaliyetlerinin belirleyici etkisini yeniden hatırlatıyor. Kitap, "silahsız Haçlı Seferi"nin perde arkasını aydınlatarak, bu tarihi sürecin dinamiklerini araştıranlar için önemli bir kaynak niteliği taşıyor.
Kitapta, Osmanlı coğrafyasındaki misyoner faaliyetlerinin detaylandırılması, bu süreçlerin arka planında yatan politik amaçların açığa çıkmasına yardımcı oluyor. Ongun, bu eserle birlikte, tarihsel olayların daha geniş bir çerçevede anlaşılmasını hedefliyor. Misyonerlik, bu bağlamda, yalnızca bir din yayma amacı değil, aynı zamanda siyasi ve sosyal dokuları etkileme hedefi olarak da değerlendirilmesi gerektiğini savunuyor.
